. (Totale tekst in 2 posts om voldoende foto's te kunnen tonen. Dus blijven doorlezen
)1968 - Lotus 49B
Hoewel Colin Chapman altijd met zeer innovatieve ideeen afkwam, ging hij met de B revisie van de 49 wat downforce betreft niet verder dan neusvinnen vooraan en een wigvormige kap achteraan over de motor. Die aanpassingen waren ingegeven door de Lotus 56 (zie post over de Lotus 56) en imiteerde hiermee het totale wigvormige model. Voor Colin moest deze wigvorm de nodige downforce aan de wagen geven.
- Lotus 49B - 1968
- Lotus 49B.jpg (181.68 KiB) 20241 keer bekeken
- Lotus 49B - 1968
- Lotus 49B wigvormige kap.jpg (262.87 KiB) 20241 keer bekeken
- Lotus 49B - 1968
- Lotus 49B wigvormige kap af.jpg (220 KiB) 20241 keer bekeken
De Lotus 49B was klaar tegen de Spaanse GP in Jarama van mei’68. Het kwam evenwel niet aan de start. Colin Chapman wilde niet op de race aanwezig zijn. Na Jim Clark op 7 april te hebben verloren, verloor hij dag op dag 1 maand later opnieuw een piloot. Immers, op 7 mei liet Mike Spence het leven in een Lotus 56 in Indy. Aangezien een nieuw model niet start zonder de supervisie van Colin Chapman, werd de introductie van de 49B dan uitgesteld tot de GP van Monaco.
Hoewel er met de 49B weinig was getest, slaagde Lotus er na de type 49 opnieuw in om van bij de eerste wedstrijd met een nieuwe wagen de wedstrijd te winnen. Graham Hill won in een Lotus 49B de GP van Monaco. In hoeverre dit met de downforce wijzigingen te maken had (in een stratencircuit...), dan wel met het feit dat 11 van de 16 deelnemers uitvielen, laat ik in het midden. Feit is wel dat de Lotus 49B niet uitviel, Hill de wedstrijd kon domineren en zo de overwinning binnenhalen.
In Spa wordt echter duidelijk dat ook de andere top teams op zoek gingen naar downforce en deze keer een stap verder gingen dan Colin Chapman. Zowel Ferrari als Brabham verschenen met vleugels bovenop de motorblok.
- Ferrari - 1968 Spa - Jacky Ickx
- Ferrari Ickx 1968 Spa.jpg (48.37 KiB) 20241 keer bekeken
Die kleine vleugels waren Colin niet ontgaan. Vooral omdat vanaf Spa het duidelijk wordt dat de voorsprong die de Lotus 49 en 49B hadden, zienderogend kleiner werd. Tijd voor Colin Chapman om in actie te schieten.
Geef me grote vleugels
En die actie kwam er ook! Geheel in lijn met eerdere innovaties, kwam Colin met een radicalere oplossing. Een oplossing die voor Colin Chapman natuurlijk veel beter was dan de competitie was, maar vooral ook veel groter. Colin monteerde op de achterwielophanging hoogstaande vleugels op bijna de volledige breedte van de 49B.
Colin Chapman redeneerde dat de wielen veel meer gebruik zouden maken van de downforce dan een motorblok.
- Lotus 49B - 1968 Rouen-les-Essarts
- Lotus 49B (1968 Rouen-les-Essarts).jpg (49.24 KiB) 20241 keer bekeken
- Lotus 49B - 1968 Rouen-les-Essarts
- Lotus 49B HW (close-up 1).JPG (230.27 KiB) 20241 keer bekeken
- Lotus 49B - 1968 Rouen-les-Essarts
- Lotus 49B HW (close-up 2).JPG (203.64 KiB) 20241 keer bekeken
De vleugels werden zo hoog gemonteerd om ze vrij van turbulentie te houden. Tjah, zonder windtunnel was het moeilijk weten tot waar die turbulentie een impact had. Gevolg was ook dat met die vleugels, er dan ook geen nut meer was voor de wigvormige motorkap.
Die innovatie en bijhorende redenering was echter niet nieuw. In 1966 was Jim Hall en de Chaparral 2E hem reeds voorgegaan. Ook Jim Hall was van mening dat door meer downforce op de achterwielen te kunnen leveren, hierdoor de grip op de baan en dus later remmen - sneller optrekken, zou verbeteren. De Chaparral 2E won slechts 1 wedstrijd: de 1966 Laguna Seca Raceway.
Weerom met weinig testen ging deze innovatie naar de Franse GP in Rouen-les-Essarts.
Tijdens de tijdritten op donderdag behaalden Jackie Oliver en Graham Hill de 11e en 13e tijd. Niet veel soeps voor deze innovatie. Op vrijdag ging het al wat beter, maar bleken toch nog steeds niet in de buurt van de front grid te komen.
Al snel bleek dat de vleugels tijdens de lange rechte stukken de topsnelheid van de Lotus 49B negatief beinvloedde. En het ergste moest nog komen. Op een lang recht stuk en aan meer dan 300km/u werd Jackie Oliver weggekatapulteerd.
- Lotus 49B - 1968 Rouen-les-Essarts - Jackie O
- Lotus 49B (1968 Rouen-les-Essarts - Jackie Oliver).jpg (389.12 KiB) 20241 keer bekeken
Hoewel de echte reden nooit werd achterhaald, werd aangenomen dat de vleugels het hebben begeven. De druk op die vleugels werd zodanig groot, dat ze ‘gewoon’ naar achteren plooiden met een oncontroleerbare wagen tot gevolg. Gelukkig zonder erg voor Oliver dankzij de stevigheid van de kuip.
De race in Rouen-les-Essarts eindigde in mineur. Slecht weer en mechanische pech zette Lotus al snel aan de kant. Kortom, veel bewijs van voorsprong dankzij deze vleugel-innovatie was er niet. Zoals gebruikelijk in die periode, viel er ook een dode te betreuren. In de 3e ronde werd een zwaar ongeval fataal voor de Franse Jo Schlesser in een luchtgekoelde Honda.
Wanneer een eerste succes?
Volgende stop: british GP in Brands Hatch (20 juli).
Tijdens de kwalificaties bleek al snel dat de combinatie van vleugels en piste, een voltreffer is. Team Lotus behaalde met zijn hoge vleugels plaats 1 en 2. Ook de prive Lotus 49 (met wat lagere vleugels eveneens op de achterwielophanging) van Jo Siffert (prive Team Walker) kon een bewonderenswaardige 4e plaats halen. Alle tijden zaten duidelijk onder de toenmalige recordtijd van Bruce McLaren in een McLaren-Cosworth (Behaalt tijdens de Champions Meeting op 17 maart in 1m30s): 1m28.9 . Ontegensprekelijk waren de nieuwe toptijden het gevolg van de ontwikkelingen met de vleugels.
- Lotus 49B - 1968 Brands Hatch
- Lotus 49B (1968 Brands Hatch 1).jpg (41.52 KiB) 20241 keer bekeken
- Lotus 49B - 1968 Brands Hatch
- Lotus 49B (1968 Brands Hatch 2).jpg (161.54 KiB) 20241 keer bekeken
De race zelf is helaas voor Team Lotus door mechanische pech op een sisser uitgelopen. Toch was het een Lotus die won. Voor Jo Siffert is het de overwinning van zijn carriere geworden en dit in een Lotus 49B evenwel zonder vleugels (en weerom een eerste win bij een eerste inzet: nl. voor de 49 R7)! Reden om te feesten was er echter niet. Met 7 races achter de rug en nog 5 races te gaan, zat Jacky Ickx in zijn Ferrari nu slechts 4 punten achter op Graham Hill.
Het genie van Colin Chapman
Het 1968 F1 seizoen bleef spanned tot op het einde tijdens de laatste ronde in Mexico (Magdalena Mixhuca Circuit in Mexico City). Jacky Ickx was na enkele mindere resultaten al niet meer mededinger in de titel. Jackie Stewart en Dennie Hulme, beiden in McLaren-Cosworth, daarentegen wel.
Het is tijdens dit laatste weekend van het kampioenschap dat Colin Chapman nog eens al zijn genialiteit naar boven liet komen. In zijn zoektocht naar meer topsnelheid op de rechte stukken, zocht hij naar een oplossing om de vleugel horizontaal te krijgen.
Hoe simpel ook, de oplossing zat in een beweegbare vleugel (en aangezien de toenmalige regels hier niets over vermeldden...). Maar hoe moest die vleugel op de rechte stukken horizontaal worden gekregen?
- Colin op zoek naar plaats
- Colin Chapman 4th pedal.jpg (255.39 KiB) 20241 keer bekeken
De oplossing was redelijk rudimentair. Via een kleine 4e pedaal naast de embreage en wat kabelwerk kon de vleugel plat ‘worden getrokken’.
En hoe kwam die dan terug in de stand voor de nodige downforce? Simpel, via een rekker (zoals je die bij fietsen op bagagedragers vindt)
- Een simpele rekker
- Lotus 49B (1968 rekker).jpg (82.58 KiB) 20241 keer bekeken
Ook hier dient Jim Hall te worden vermeld. Immers, op de Chaparral 2E waren de vleugels ook reeds beweegbaar om ze plat te krijgen op de eveneens lange rechte stukken op de circuits van de Can-Am. In 1967 verbiedde de FIA deze echter...
Colin Chapman gaf tijdens de kwalificatieritten zijn genialiteit niet prijs. Hij speelde wat met de overige teams door eerst zonder vleugels uit te rijden (wat alle teams al snel copieerden als zijnde de optimale set-up, maar met trage tijden tot gevolg), om dan op het einde toch met vast vleugel een zo goed mogelijke tijd door Graham Hill te laten neerzetten. Dit werd de 2e tijd na weerom Jo Siffert in de prive team Lotus.
De rest is geschiedenis. Graham Hill wint de GP van Mexico (Jackie Stewart wordt 7e en Dennie Hulme valt uit) en wint zo het 1968 kampioenschap. Team Lotus wint, na 1963 en 1965, de constructeurstitel. (foto Mexico)
Start seizoen 1969
Met de vele fatale ongevallen stelde het FIA voor het F1 kampioenschap van 1969 dat elke F1 wagen van een brandblussysteem en rollover bar moest worden voorzien. Wat Team Lotus daarnaast introduceerde was nu ook vleugels op de voorwiel ophanging. Deze vleugels konden net als de achterste d.m.v. een pedaal worden platgelegd.
1969 was het ook het jaar waarin piloot Jochen Rindt by Team Lotus tekende. Veelbelovend startte de eerste ronde van het nieuwe F1 seizoen in Zuid-Afrika op het Kyalami circuit. Uitzonderlijk kwamen 3 Team Lotus piloten aan de start: Graham Hill, Jochen Rindt en Mario Andretti.
De lange snelle bochten van Kyalami bleken voor de achterste vleugels echter een probleem. In die bochten gingen de steunen van die achterste vleugels overhellen. Dit overhellen resulteerde enerzijds in wrijving tegen de binnenkant van de achterwielen, anderzijds kregen de steunen zo ook maximale downforce te verwerken. Gevolg: na enkele ronden tijdens de kwalificaties begaven de steunen.
Het probleem werd opgelost door de achterste vleugels te verlagen tot de hoogte van de voorste vleugels. Zo kon het overhellen worden beperkt. Dit kondigde evenwel het begin al aan van de problemen met de vleugels. Jochen was immers geen voorstander van die vleugels.
- Lotus 49B - 1969 Kyalami - Jochen Rindt
- Lotus 49B (1969 Kyalami - Rindt).jpg (378.77 KiB) 20241 keer bekeken
- Lotus 49B - 1969 Kyalami - Graham Hill
- Lotus 49B (1969 Kyalami - Hill).jpg (380.8 KiB) 20241 keer bekeken
De race werd gewonnen door Jackie Stewart in een Brabham. Hill werd 2e, Andretti en Rindt moesten opgeven door mechanische pech. De race kende evenwel geen vleugelpech.
Aanhoudende problemen
Tijdens de volgende race (Race of Champions - geen F1 race) in Brands Hatch configureerde Team Lotus de 49’s zoals vorig jaar: de hoge vleugels achteraan en de neusvinnen vooraan. Vooral ook omdat de vleugels vooraan op het golvend circuit het zicht belemmerden.
Tijdens de kwalificaties op zaterdag begeven de vleugels het voor Rindt opnieuw. Deze keer echter plooiden de steunen dubbel door de immense druk die ze tijdens de bochten te verwerken kregen.
- Lotus 49B - 1969 Brands Hatch - Jochen Rindt
- Lotus 49B (1969 Rindt geplooid).jpg (889.07 KiB) 20241 keer bekeken
Er zat niets anders op dan die steunen opnieuw in te korten. Hoewel Hill geen problemen had, werd er toch geopteerd om meer steun te geven aan de hoge vleugels door ze bijkomend aan de rollbar te bevestigen.
- Lotus 49B - 1969 Brands Hatch - extra steun
- Lotus 49B (1969 Wings fixd to rollbar).jpg (279.54 KiB) 20241 keer bekeken
Het is moeilijk om het verschil in setup tussen Hill en Rindt te evalueren. Reden hiervoor is dat Rindt een snellere piloot was. Jochen Rindt was net als Jim Clark een natuurtalent en kon perfect vertellen hoe de wagen voor een race moest worden opgezet. Voor Graham Hill daarentegen was het ‘werken’ en aan zijn mechaniekers proberen te vertalen hoe hij de wagen ervaarde in de hoop dat ze wisten wat ze moesten aanpassen.
Sowieso werd de race opnieuw door Jackie Stewart gewonnen. Hill werd weerom 2e. Helaas werd Rindt opnieuw geplaagd door mechanische pech. Ook hier kende de race evenwel geen vleugelpech.
De ongelukken...
Volgende ronde van het F1 kampioenschap: Spaanse GP op het Montjuich Park Circuit in Barcelona.
Met de 2 overwinningen van Jackie Stewart wist Colin Chapman dat hij werk had. Dit werk zat natuurlijk voornamelijk in de opvolger van de 49: de vierwiel aangedreven Lotus 63. Bedoeling was evenwel om die pas met de GP van Monaco te introduceren en tot zolang met huidige 49 aan de slag te gaan. Reden hiervoor was de deelname van Team Lotus aan de Indy. De specifiek hiervoor gebouwde Lotus 64 moest vroeger klaar zijn. Dus ging Colin verder experimenteren met de grootte van de vleugels.
- Lotus 49B - 1969 Montjuich
- Lotus 49B (1969 Montjuich 1).jpg (155.03 KiB) 20241 keer bekeken
Bij aankomst in Barcelona hadden de 49’s al grotere vleugels. Zo hadden de wagens meer downforce voor het bochtige circuit. Voor Colin was dit echter niet voldoende en ging hij, tot ongenoegen van Rindt omwille van de problemen tijdens kwalificaties totdusver, nog verder. De vleugels werden aan beide zijden nog eens met 15cm verlengd (dus tot ver buiten de totale breedte van de 49), alsook werd de achterkant verlengd om aldus een groter oppervlakte te verkrijgen.
Volgens het Colin Chapman principe (simpel en licht) werden de vleugels vergroot met polystyreen (piepschuim) overtrokken met een soort aluminiumfolie.
- Lotus 49B - 1969 Montjuich
- Lotus 49B (1969 Montjuich 2).jpg (162.4 KiB) 20241 keer bekeken
Vraag was natuurlijk indien de steunen van deze enorme vleugels (zo enorm dat de andere renstallen vol opgeloof zaten te kijken) het gingen uithouden.